|
 |
 |
7.15 Vapuru / Erol KONUR
 7.15 VAPURU
Ah bu düşüşler yok mu, bu serseri düşüşler Her gidişin ardından ölümü sarar düşler I İstanbul’da serin bir sonbahar akşamında, Denizde sallanıyor yedi on beş vapuru Gözlerimin hüzünle nemlenen yaşamında, Titreyen dudağıma dolanıyor bir soru; Nerdesin, vaz mı geçtin bu apansız gidişten? Yoksa geri mi döndün, bu zamansız gidişten? Belki, yolculuk için hazırlık yapmaktasın Belki, med cezir halde savrulan yapraktasın Belki, komşularından helallik alıyorsun. Belki de düşünerek boşluğa dalıyorsun. II İnsanlar kaçışırken, küçülüyor bakışlar Bak yağmurlar başladı dökülür damla damla Bulutlara karışır gözümden akan yaşlar Boğazı izliyorken yüreğimde bir gamla; Geldin, yanağın solgun, gözlerinde elemle, Yüreğimi savuran yumuşak bir meltemle Geldin, kayboluyorken sevgideki manalar Ayrılık sahnesini, oynuyorken turnalar Mendil sallamak için vapur kalktığı anda, Geldin, bırakmak için yüreğimi zindanda. III Ben gitme diyecekken sus dedin gözlerinle, Sarıldın son bir defa eski günler hatrına. Ayrılığa bürünmüş kararlı sözlerinle, Savurdun yüreğime tarifsiz bir fırtına. Gittin, gözlerimden yaş şiir şiir döküldü. Gittin, kalbim yerinden ilmek ilmek söküldü. Yüreğimden bir sızı savruldu dört bir yana Hayatımı bıraktım, yaşanılan zamana Gittin, kırıldım sana, gözlerine kırıldım, Vedayı ödül sayan sözlerine kırıldım. Ayrılık şarkıları inliyorken derinden, Gittin, sallanan vapur uzaklaştı yerinden. Erol KONUR ( 13/12/2010 Tarihinde Edebiyat Defteri
sayfalarına düşen bir şiir.)
Hece şiirini serbest şiirden ayıran önemli
özelliklerden biri de tasarım aşamasıdır.
Şiiri hangi vezin ölçüsü, nasıl bir kafiye örgüsü, hangi mısra sayısıyla kaç kıt’a / bend yazılacağının başlangıçta düşünülüp karar verilmesi gerekmektedir. Belki, kıt’a / bend sayısının değişmesi söz konusu olabilir ama diğer hususlarda yapılacak değişiklikler o şiiri yeniden yazmaktan daha zordur. Esasen, günümüzde hece şiiriyle uğraşanların bu konuda çok şanslı olduğunu düşünüyorum. Bir yanda Halk Şiiri diğer yanda Divan Şiiri gibi iki büyük ve değerli mirasa sâhipler. Hangi tarzı düşünürlerse düşünsünler yazılmış bir örneğini bulmaları hiç de zor değildir. Fakat bu zenginliğin olası bir tembelliğe sürüklemesi de söz konusudur.( çokça gördüğümüz gibi) Hâla aynı kafiyelerle, aynı söylem ve sözlerle hatta aynı nakaratlarla şiiri oluşturmak gibi. İşte bundan sıyrılmayı başaran, kendini geliştiren, en azından geliştirmeye çabalayanların bir adım önde olduğunu ve daha kalıcı eserlere imza atabileceğini söylemek sanırım kâhinlik olmaz. Hece şiirinin en az mısra sayısıyla oluşturulan şekli daha çok Divan Şiirinde gördüğümüz ( hatta Divan Şiirinin özü diyebileceğimiz) beyittir.( iki mısra). Divan Şairlerinin, daha çok; mektepli, iyi eğitim almış ve söze hükmetme becerisine sâhip kişiler olduğunu düşünürsek meramlarını anlatabilmek için çoğunlukla iki mısraın yeterli olabileceğini, Halk Şiiri şairlerinin çoğunun ise bu imkâna sâhip olmadığı gibi birçoğunun da okuma yazma bilmediğini düşünürsek verilen eserlerin hayatın ve sosyal durumun gerçekleri ile doğru orantılı olduğunu görürüz. Günümüzde mâzeret noktasında sığınacağımız çok bahane yok aslında. Miras var, model var, altyapı var, eğitim var, imkân var, bilgiye ulaşmak kolay, arayan için bulmak kolay, yön gösterecek ve aydınlatacak her türlü araştırma, araştırmacı ve kaynak var. Hangi mâzeret bizim tembellik yapmamıza kılıf olabilir? Okumaktan çok yazmayı, dinlemekten çok konuşmayı sevmek ve yapmak bize ne kazandırabilir ve katabilir? Bu hesabı iyi yapmamız elbette şiire saygının bir gereğidir ama galiba kendimize de saygı göstermenin vazgeçilmezleri arasındadır. “ 7.15 Vapuru ”nun ardından bakarken dalıp gitmiştim. Aslında, dalıp gidenleri kendine getirmesi gereken iki düdük sesi “ Ah bu düşüşler yok mu, bu serseri düşüşler Her gidişin ardından ölümü sarar düşler “ ..neden beni kendime getirmedi de pervanenin köpürttüğü suların ayağıma değmesini bekledim diye de düşünmeden edemedim. Mûsıkîdeki makam mi farklıydı? Evet! Hece şiirleri için giriş ve final bölümlerinin çok önemli olduğunu düşünürüm. Hangi tarz yazılırsa yazılsın giriş bölümündeki mısralar dikkati yoğunlaştırıp şiirdeki genel havayı yansıtırken final bölümündeki mısralar da o şiirin akılda kalmasını, iz bırakmasını, tekrar tekrar okunup yeniden değerlendirilmesini sağlar bence. Finaldeki de başarılıydı ama giriş beyiti bu yönüyle oldukça başarılıydı. Giriş ve final bölümüne eklenmiş birer beyit, on mısradan oluşan üç bend ile okuyucuya sunulmuş olan bu şiire baktığımızda; 7+7 hece ölçüsü, “ababccddee…” kafiye örgüsüyle tasarlandığını görüyoruz. Dörtlü ve beşli mısralarla oluşan kıt’aları aşan mısra sayısı ile bir tasarım düşündüğümüzde en çok dikkat edilmesi gerekenin kafiye örgüsü olduğunu düşünürüm. Çünkü bu örgü hem bend içinde şekilsel ve anlamsal kopukluk meydana getirmemeli hem şiirdeki akıcılığı, devamlılığı, sürükleyiciliği sağlarken sese de duvara çarpar gibi sert iniş ve çıkışlar yaşatmamalı. Burada çapraz kafiye ile başlanması bana göre iki yönüyle olumlu. a) Hâfızayı şiir okumaya hazırlayan en iyi başlangıçların ( ses ve ahenk itibarıyla) çapraz kafiye olduğunu, b) Özellikle altı mısraı aşan ve çift mısra kafiyesinin daha çok olduğu bendlerde iç bağlantının eleştiri konusu olmasını ( “ beyit beyit yazılabilir miydi acaba?” gibi ) önlemenin en kestirme yolu olduğunu düşünürüm. Elbette birçok örneğini okuduğumuz ve denediğimiz farklı örgülerin de denenmesi, düşünülmesi önemlidir. Hangisinin duyguları daha iyi ifade edebileceği konusunda zihni biraz yormak gerekiyor. Eğer şiire katkı sağlamayı, ayakları geçmişte yönü geleceğe dönük olmak istiyorsak bu tarz ve daha başka tarzları deneyerek yeni açılımlara hep açık olmalıyız galiba. Yoksa geçmişin mirasını tüketmek kaçınılmaz olacaktır. “ Nerdesin, vaz mı geçtin bu apansız gidişten? Yoksa geri mi döndün, bu zamansız gidişten? “ Dedikten sonra, peş peşe gelen mısralarda “ belki “ ile başlamak gerek vurgu gerek sorulan sorulara cevap noktasında olumluydu. Acaba dört mısra yerine iki mısrada: ( çapraz olarak ) Belki,……. ………….. Belki,…… …………. Şekliyle düşünülse nasıl bir görüntü olurdu? Sanki daha çok yakışırdı gibi geliyor bana. İkinci benddeki : “Geldin, kayboluyorken sevgideki manalar Ayrılık sahnesini, oynuyorken turnalar Mendil sallamak için vapur kalktığı anda, Geldin, bırakmak için yüreğimi zindanda.” “ Geldin “ ler de bu bağlamda şöyle düşünülebilir miydi acaba? Geldin,… ………… Geldin,…. …………. Ya da: …………. Geldin,…. …………. Geldin,…. Şekliyle… Şüphesiz buradaki amacım şairi yönlendirmekten çok her şekli düşünüp hangisinin daha çok yakıştığını, duyguları ifade ederken, vurguyu artırmak ve dikkati şiire yoğunlaştırmak için en doğru şekil olduğunu düşünmesi içindir. Bu değişik düşünceleri şahsen çok önemsiyorum. Şiirlerdeki ses oldukça önemlidir. “ Şiir sesi” ancak kullanılan dilin iyi bir “ şiir dili “ olmasıyla doğru orantılıdır. Anlamsal ağırlığını sesten daha çok önemsediğim ama sesi de ihmal edemeyeceğimiz şiir dilini iyi yapan etkenler arasında kelime seçimindeki doğruluk kadar seçilen kelimelerin mısraa doğru yerleştirilmesi de önem arz eder. Mesela bir mısrada bunu şöyle düşünebiliriz. “Yüreğime savurdun tarifsiz bir fırtına.” Bu mısraı yüksek sesle okuduğumuzda birbirlerine çarpan kelimelerin( harflerin) yan yana geldiğini, geçişlerde zorluk olduğunu hissederiz. ( özellikle “ savurdun “ ile tarifsiz “ de) Halbuki bir küçük yer değişimi ile bu durum ortadan kalkabilir. “savurdun yüreğime tarifsiz..” diyerek iki sert mizaçlı kelimenin arasına yumuşak mizaçlı bir kelime tercih edilmesi dil sürtmesini ve takılmasını ortadan kaldırabilir. Bir bütün olarak düşünüp ele aldığımızda hece şiirinin ciddi bir uğraş olduğunu, her özelliğinin birbiri ile uyum içinde olması gerektiğini, tasarım ve yazılma aşaması kadar kontrol edilme ve bekleme süresinin de olması gerektiğini, tekrar kelimelerin aynı anlamda başka kelimelerle yer değiştirmesi için kelime haznemizi genişletmenin önemli olduğunu düşünüyor, bazı ufak hataların ancak sesli okunduğu zaman ( birkaç defa) kendini gösterdiğine inanıyorum. Beğeni ile tâkip ettiğim Erol beye başarı dileklerimle Eyvallah! Yorumlar
Henüz yapılmış yorum yok
Yorum Yapın
|
