Bediüzzaman Said Nursî / Eserleri
Eserleri
Risale-i Nur
Risale-i Nur hakkında:
“İnancım odur ki, Risale-i Nur kâinatı olduğu gibi takdim
eden, Kur’ân’ı Resulullah’ın murad ettiği gibi tefsir eden, modern insana
musallat olmuş asıl tehlikeli hastalıklara tedavi çareleri sunan yegâne İslâmî
eserdir.” (1)
Yukarıdaki sözlerde de ifade edildiği gibi; kainatı olduğu gibi takdim eden,
Kur’an’ı Resulullah’ın murad ettiği gibi tefsir eden ve tehlikeli hastalıklara
tedavi çareleri sunan yegâne İslâmî eser olan Risale-i Nurun nasıl bir tefsir
olduğu, hangi şartlarda kaleme alındığı, toplumumuza ve bütün inananlara neler
kazandırdığı hususlarını incelemeye çalışacağız. Bu çalışmayı yaparken de
Risale-i Nurlardan azami ölçüde istifade edeceğiz. Bunun yanında Risale-i Nur
hakkında yayınlanmış eserlere, bilirkişi raporlarına ve mahkeme kararlarına da
bir göz atacağız.
Risale-i Nur’u konu edinmiş olan bilimsel kaynaklar fazla olmamakla birlikte,
gün geçtikçe yerli ve yabancı üniversitelerde lisans, yüksek lisans ve doktora
tezlerinin artış göstermesi sevindirici bir gelişmedir. Düzenlenen konferans ve
sempozyumlarda sunulan tebliğlerin sayısı da önemli ölçülere ulaşmıştır.(2)
B-TEFSİR NEDİR VE TEFSİR ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Tefsîr kavramı; anlamı kapalı olan, manası zor anlaşılan sözden ne
kastedildiğini açıklama demektir. Tefsîr kelimesi daha çok Kur'ân’ın kelime,
terkip ve cümlelerinin ne anlama geldiğini açıklamak, müşkül ve garîp lafızları
izah etmek, Kur'ân'ı yorumlamak, inceliklerini keşf etmek anlamında
kullanılmaktadır.(3)
İmam Taberi, Lafzî yani Kur’an’ın âyetlerinin sadece meallerini bildiren tefsir
ile yine ayetlerinin manalarını, inceliklerini ve sırlarını keşfeden tefsir
olmak üzere iki tür tefsirden bahseder.(4)
Bu hususta Bediüzzaman da aynı kanaattedir: "Birisi malûm tefsirlerdir ki,
Kur'an'ın ibaresini ve kelime ve cümlelerinin manalarını beyan ve izah ve isbat
ederler. İkinci kısım tefsir ise, Kur'an'ın imani olan hakikatlerini kuvvetli
hüccetlerle beyan ve izah ve isbat etmektir. Bu kısmın pek çok ehemmiyeti
vardır. Zahir malûm tefsirler bu kısmı bazen mücmel bir tarzda dercediyorlar.
Fakat Risale-i Nur, doğrudan doğruya bu ikinci kısmı esas tutmuş, emsalsiz bir
tarzda muannid feylesofları susturan bir manevi tefsirdir."(5) Demektedir.
C-RİSALE-İ NUR
a-Risale-i Nur Nasıl Bir Tefsirdir?
Risale-i Nur, yukarıda bahsi geçen iki tür tefsirden ikinci kısma giren bir
tefsirdir. Kur’an ve iman hakikatlerini, yediden yetmişe her kesimden insanın
rahatlıkla anlayabileceği bir tarzda ve kuvvetli delillerle beyan, isbat ve
izah eden, müsbet ilimlerle donanmış, nefisleri, şeytanları, vesveseli
şüphecileri ve en inatçıları dahi ikna ve teslime mecbur eden, yüz otuz
parçadan ibaret çağdaş bir tefsiridir. (6)
Bediüzzaman’ın talebelerinden Araştırmacı Yazar Abdulkadir Badıllı; “Risale-i
Nur’lar, hem Kur’an’ın imani hakikatlerini ifade eden ayetlerinin ispatlı,
berrak, itminan-bahş bir hakiki tefsiri olduğu halde, aynı zamanda Kur’anî bir
kelâm kitabıdır.”(7) demektedir.
b-Risale-i Nurların Yazılış Nedeni
Bediüzzaman Van’da bulunduğu sırada bir gün Vali Tahir Paşa bir gazetede;
İngiliz Meclis-i Meb'usanında Müstemlekât Nâzırının, elinde Kur'ân-ı Kerîmi
göstererek söylediği bir nutukta, "Bu Kur'ân İslâmların elinde bulundukça
biz onlara hâkim olamayız. Ne yapıp yapmalıyız, bu Kur'ân'ı onların elinden
kaldırmalıyız; yahut Müslümanları Kur'ân'dan soğutmalıyız." diye hitabede
bulunduğu haberini okur. Bu havadis Bediüzzaman’ın üzerinde büyük bir tesir
yapar ve; "Kur'ân'ın sönmez ve söndürülmez mânevî bir güneş hükmünde
olduğunu, ben dünyaya ispat edeceğim ve göstereceğim." diyerek bir nevi
ant içer.(8) Bütün hayatını, fîsebilillâh Kur'ân'a, İslâmiyete, Sünnet-i
Seniyenin ihyasına hasr ve vakfeden Bediüzzaman, gittiği her yerde, Rusya’da
(9) esaretteyken bile hiç boş durmamış, etrafında bulunan insanları aydınlatmak
ve irşad etmek için var gücüyle çalışmıştır. Dârü'l-Hikmeti'l-İslâmiye’de,
çağrıldığı TBMM’nde de aynı gaye ile çalışmalarına devam etmiştir.
c- Risale-i Nurlar Hangi Şartlarda Yazılmıştır?
Risale-i Nur’un telifi, Birinci Dünya savaşının sonunda insanlık âleminde
medeniyeti mahveden ve semavi dinlerle mücadeleyi esas alan kominizmin
insaniyetin yarısını istila ederek dünyayı dehşete saldığı ve memleketimizi de
tehdit ettiği,(10) gizli dinsiz komitelerinin, İslam esaslarını ortadan
kaldırarak, İslam rûhunu yok etmek ve Kur’an’ı toplatıp imha etmek planlarını
yaptıkları bir döneme rastlamaktadır.(11)
Dışarıda kopan bu fırtınalardan ülkemiz de elbette nasibini almıştır. Bu
nedenle 1925’li yıllarda çıkan isyanlar ve dinsizlik komitelerinin resmi
makamları aldatmaları yüzünden Bediüzzaman’ın hayatında 28 senelik sürgün,
mahkumiyet ve zorunlu ikamet gibi çok sıkıntılı bir dönem başlar. Bu zor demde
ve çok çetin şartlarda da yılmadan ve hedefinden bir milim bile şaşmadan
çalışmalarına devam etmiştir.
Bediüzzaman, Risale-i Nurları 1927 (12) yılında Isparta’nın Barla nahiyesine
sürgün edildikten sonra, çok şiddetli baskı ve zulüm altında iken yazmaya
başlamıştır. Etrafında da birkaç köylüden başka kimsecikler yoktur.
Bediüzzaman, dehşetli zulme mâruz bırakıldığı ve kimseyle görüşmesine müsaade
edilmediği bir zamanda genellikle kırlarda, bayırlarda ve bahçelerde Risale-i
Nurların telifiyle meşgul olmuş, bu telif ettiği risaleler köylüler ve
talebeleri tarafından Isparta ve havâlisinde el yazısıyla istinsah edilip
kendisine gönderildiğinde de bunları tek tek ve son derece ciddi bir şekilde
tashih etmiştir. Bir gün içinde hem dört-beş saat süren yerlere yaya olarak gidip
gelmiş, hem tashihatla, hem aynı günün üç-dört saatini telifata hasretmiş, hem
de çok zaman yemeğini kendisi hazırlamıştır.(13) Meyve Risalesi gibi bazı
risaleleri de zor hapishane şartlarında yazmış olduğunu belirtmek gerekir.
d-Risale-i Nurların İlgi Alanları Nelerdir?
Risale-i Nur; esas itibariyle asrımızın imansızlık ve Allah’ı inkarcılık
hastalığına bir reçete olarak yazılmış olduğundan, Allah’ın varlığını ve
birliğini, peygamberlik müessesesini, semavi kitapları, kader ve kazayı, hayır
ve şerrin Allah’tan olduğunu, meleklerin, sair ruhani varlıkların ve ahretin
varlığını, hesap gününü izah ve ispatlamayı konu edinmiş olmakla birlikte,
günümüz insanının ihtiyaç duyduğu ve merak ettiği sair imani, sosyal ve siyasi
konuları da ihtiva etmektedir.
Barla, Kastamonu ve Emirdağ lahikalarına konmuş mektuplar da
yine aynı konularda sorulan sorulara verilmiş olan cevapları ihtiva eden, aynı
zamanda bir müzakere, istişare ve haberleşme zemininde yürütülen hizmetlerin
seyrini gösteren vesikalar hükmündedirler.
e-Bilirkişi Raporlarına ve Mahkeme Kararlarına Göre Risale-i
Nur
Risale-i Nurların mahkemelere düşme serüveni, 1935 yılında Isparta’da savcının
talimatıyla el konulması ve Eskişehir Mahkemesine sevk edilmesiyle başlamıştır.
1935’te Eskişehir, 1944’te Denizli, 1948’de Afyon, 1952’de de İstanbul Ağır
Ceza mahkemelerinde dava konusu olmuş ve Yargıtayca verilen men-i muhakeme
kararıyla son bulmuştur.(14)
Bu mahkemelerce tayin edilen ve eskiden ehl-i vukuf denilen bilirkişi
heyetleri, Risaleler için birtakım raporlar vermişlerdir. Bunlardan Ankara
Bilirkişi Heyetinin ittifakla verdikleri raporda: “Bir âyetin tefsiri ve bir
hadisin şerhi maksadıyla yazılmış olanlarıyla; din, iman, Allah, Peygamber,
Kur'ân ve âhiret akidelerini ve ibarelerini açıkça anlatmak için temsillerle
yazılmış ilmî görüşleri; ve ihtiyarlarla gençlere hitap eden ahlâkî öğütler; ve
kısmen hayat tecrübesinden alınmış ibretli vak'alar; ve esnafa ait faydalı
menkıbeleri ihtiva eden, mevcudun yüzde doksanını teşkil eden risalelerdir ki,
bunlar da, bütün bu risalelerde müellif hem samimî, hem hasbî ve hem de ilim
yolundan ve dinî esaslardan hiç ayrılmamıştır.”(15) denilmektedir.
Denizli Ağır Ceza Mahkemesinde de ittifakla; “Bilhassa Ankara Ağır Ceza
Mahkemesinden Emin Büke'nin riyaseti altında ehl-i vukuf intihap olunan Ankara
Diyanet İşleri Müşavere Heyeti âzâsından dersiâm ve Profesör Yusuf Ziya
Yörükhan ve Ankara Dil-Tarih Fakültesi Şarkiyat Enstitüsü Müdürü Necati Lügal
ve Türk Tarih Kurumu ve Türk-İslâm Kitapları Derleme Heyeti âzâsından Yusuf Aykut
tarafından tanzim kılınan evrak arasında mevcut raporlarında: Said Nursî'nin
yegân yegân tetkik olunan risale ve kitaplarında, halkı, dini ve mukaddesatı
âlet ederek devletin emniyetini ihlâle teşvik etmek veya cemiyet kurmak
kasdinde olduğunu gösterir bir sarahat, emâre olmadığı...” (16) kararı verilmiş
olduğu görülmektedir.
D-SONUÇ
Risale-i Nur Külliyatının, Bediüzzaman’ın Barla hayatından önce yazmış olduğu
İşârâtü’l-i’câz, İki Mekteb-i Musibetin Şahadetnamesi ve hadis tevillerinden
oluşan Beşinci Şua gibi eserlerinin de sonradan tanzim edilerek külliyata dâhil
edilmesiyle toplam 130 parçadan ve 6000 sayfadan ibaret olduğu görülmektedir.
Risale-i Nur Külliyatının sayfalarında biraz dolaştığımızda, İmam Taberi’nin ve
Bediüzzaman’ın ifade ettikleri gibi Kur’an âyetlerinin manalarının aklî,
mantıkî ve ilmî delillerle keşif, izah ve isbatı olduğu, insanlığın en önemli
meselesi olan; "Ben neciyim? Nereden geliyorum? Nereye gideceğim? Vazifem
nedir? Bu mevcudat nereden gelip nereye gidiyorlar? Mahiyet ve hakikatleri
nedir?" gibi sorularına aklî, mantıkî ve ilmî delillerle doyurucu cevaplar
verdiği, iman ve İslama tecavüze kalkışan en inatçı feylesofları teslime mecbur
ettiği, akla gelen bütün istifhamları ve kalplere gelen bütün vesveseleri izale
ettiği, aklı ve kalbi aydınlatan din ve fen ilimlerinin birlikteliğini esas
alan bir anlatım tarzını benimsemiş olduğu ve Kur'an âyetlerinin nurlu bir
tefsiri olduğu anlaşılmaktadır. (17)
Günümüzde, dinsizlik fikrini yayarak Kur’an’dan ve dinden soğutma ve uzaklaştırma
planları yapanların planlarının boşa çıkmış olduğuna bakılacak olursa, Risale-i
Nurların yazılış amacına ulaşmış olduğunu ve bunda da Risale-i Nurların
büyük payının olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Bu nedenle de, “Risale-i
Nur; çağımızın ‘imansızlık’ hastalığının bir ilacı olmuştur.” sözlerini
rahatlıkla söyleyebiliriz.(18)
Kaynaklar:
1-Köprü, Güz 2007, 100. Sayı, Colin Turner, İslâm Düşüncesinin 20. Asırda
Yeniden Yapılanması ve Bediüzzaman Said Nursî, 27-29 Eylül 1992, 2. Uluslar
arası Bediüzzaman Said Nursi Sempozyumu, İstanbul
2-www.barlaplatformu.org/akademik.
3-DİB, Dini Kavramlar Sözlüğü, Tefsir Maddesi.
4-Taberî, Mukaddime, Cild 1, Sh: 75.
5- Nursi, Bediüzzaman Said, Tarihçe-i Hayat, Önsöz, Isparta Hayatı, Envar
Neşriyat.
6- A.g.e.
7-Köprü, Bahar 96, 54. Sayı, Araştırmacı Yazar Abdulkadir Badıllı ile
Mülakat
8-Nursi, Bediüzzaman Said, 2000,Tarihçe-i Hayat, Barla Hayatı, s: 44, Y.A.N.
İstanbul
9-http://www.risaletashih.com/index.php/tashih-cesitlemeleri/109-uestad-sibiryada-kald-m
10-Nursi, Bediüzzaman Said, 2000,Tarihçe-i Hayat, Barla Hayatı, s: 137, Y.A.N.
İstanbul
11-A.g.e. s: 26
12-http://www.risaletashih.com/index.php/tashih-cesitlemeleri/190-barlada-telife-balama-tarihi
13-Nursi, Bediüzzaman Said, 2000,Tarihçe-i Hayat, Barla Hayatı, s: 137, Y.A.N.
İstanbul
14-Nursi, Bediüzzaman Said, Barla Lahikası, 2006, s: 19, 20, Y.A.N. İstanbul
15-Nursi, Bediüzzaman Said, Emirdağ Lâhikası (1) - Mektup No: 4, Envar
Neşriyat.
16-A.g.e. Mektup Sıra No: 5, Envar Neşriyat.
17-Nursi, Bediüzzaman Said, Sözler, 26. Sözün Zeyli, Envar Neşriyat.
18-Nursi, Bediüzzaman Said, Emirdağ Lâhikası (2) - Mektup No: 137, Envar
Neşriyat.
Kaynak: risaleakademisi.org
Yorumlar
İçerik yoruma kapalıdır.
|
