|
 |
 |
Şinasi / Hayatı
 İbrahim Şinasi (d. 5 Ağustos 1826 - ö. 13 Eylül 1871) , Osmanlı Devleti'nin İstanbul kentinde (günümüzde Türkiye) doğan Türk gazeteci, şair ve tiyatro yazarı. Şinasi, 19. yüzyılda Türk edebiyatını etkileyen ve yönlendiren yazarlar arasında yer alır. Osmanlı toplumunun çağdaş uygarlığı yakalayarak gelişebileceğini, bununsa batı örnek alınarak gerçekleşebileceğini savunan batılılaşma hareketinin öncülerinden biridir. Gazetelerde yazdığı makalelerle, Fransızca'dan yaptığı şiir çevirileriyle, edebi ve toplumsal eleştirileriyle, yazdığı tiyatro yapıtlarıyla ve kullandığı yalın, halkın anlayabileceği arı dille edebiyatta batılılaşmanın ilk adımlarını atmıştır. Doğumu ve yaşamının ilk yılları Doğum tarihi tam olarak bilinmemekle beraber bu hususta üç farklı (1824-1826-1827) yıl verilmektedir. Mustafa Nihat Özön, Ömer Faruk Akün, Ahmet Rasim, Ali Canip Yöntem gibi araştırmacı ve yazarlar doğum yılı olarak 1824'ü esas alırlar fakat yakın dostu ve araştırmacı yazar Ziyad Ebüzziya Tevfik doğum yılının 1826 olduğunu dile getirir. Bazı araştırmacılar doğum yılı bile belli olmayan Şinasi için 5 Ağustos 1826 tarihini verselerde belgeyle sabit olmadığından bu tarih kesinlikle doğru değildir. Bugün sahip olunan belge niteliğindeki iki kaynağa göre doğum yılının 1826 olduğu tahmin edilmektedir. Babası, topçu yüz başı Mehmet Ağa, annesi ise Esma Hanım'dı. 1828'te babası Yüzbaşı Mehmet Bey'in Rusya ile yapılan savaşta Şumnu'da şehit düşmesiyle henüz iki yaşındayken yetim kaldı. Çocukluğu yokluk içinde geçti. 1832'de Mahalle Mektebi'ne girdi. Meslek hayatı Şinasi, ilköğretimini Mahalle Sıbyan Mektebi'nde ve Feyziye Okulu'nda tamamladıktan sonra Tophane Müşiriyeti Mektubî Kalemi'ne kâtip adayı olarak girdi. Burada görevli memurlardan İbrahim Efendi'den Arapça ve Farsça öğrendi. Aynı kalemde görevli eski adı Chateauneuf olan Reşat Bey'den Fransızca dersi aldı. Bu görevindeki çalışkanlığı ve başarısı nedeniyle, önce memurluk sonra hulefalık derecesine yükseltildi. 1849'da Maliye alanında eğitim alması için devlet tarafından Paris'e gönderildi fakat burada edebiyat ve dil konularındaki çalışmalarını sürdürdü. Oryantalist De Sacy Ailesi ile dostluk kurdu. Ernest Renan'la tanıştı, Lamartine'in toplantılarını izledi. Oryantalist Pavet de Courteille'e çalışmalarında yardım etti. Dilbilimci Littré ile tanıştı. 1851'de Société Asiatique'e üye seçildi. 1854'te Paris dönüşünde bir süre Tophane Kalemi'nde çalıştı. Daha sonra Meclis-i Maarif Üyeliği'ne atandı. Encümen-i Daniş'te (ilimler akademisi) görev yaptı. Koruyucusu Sadrazam Mustafa Reşit Paşa’nın görevinden ayrılması üzerine üyelikten çıkarıldı. Reşit Paşa, 1857'de yeniden sadrazam olunca, Şinasi de eski görevine döndü. 1860'da Agah Efendi ile birlikte Tercüman-ı Ahvâl Gazetesi'ni çıkardı. Devlet işlerini eleştirmesi ve Sultan Abdülaziz'e karşı girişilen eylemin düzenleyicilerinin yanında yer alması nedeniyle 1863'teki Meclis-i Maarif'teki görevine son verildi. Gazeteyi Namık Kemal'e bırakarak, 1865'te Fransa'ya gitti. Orada sözcük çalışmalarına yöneldi. Société Asiatique Üyeliği'nden ayrıldı... 1867'de İstanbul'a döndü. Kısa bir süre sonra yeniden Paris'e gitti. Burada kaldığı iki yıla yakın sürede, Fransa Milli Kütüphanesi’nde araştırmalar yaptı. 1869'da İstanbul'a dönünce bir matbaa açtı ve eserlerinin basımıyla uğraşmaya başladı. Kısa bir süre sonra da 13 Eylül 1871'de beyin tümöründen öldü. Batı uygarlığındaki Türk Edebiyatı'nın kurucusudur.Tanzimat Edebiyatı'nı başlatan,Batı Edebiyatı yolunda nazım ve nesir türünde ilk olarak eser veren Şinasi'dir.İlk çeviri şiirleri,ilk noktalama işaretleri,ilk özel Türk gazeteciliği ve ilk yerli tiyatro eseri edebiyatımıza onunla girmiştir.Akılçı ve mantıkçı olup,Türk toplumuna yeni bir görüş kazandırmak gayesindedir.Halkçıdır,halka karşı sorumluluk duygusu ile doludur.Halk,vatan millet gibi sözcükleri bugünkü anlamda ilk olarak kullanan yine Şinasi'dir.Şiiri mecazlardan arıtıp yalın hale koyar,soyut anlatımdan somut anlatıma geçer.Halk dehasına inanır,edebiyatımızda ilk olarak halk kaynaklarından yararlanıp dil,folklor araştırmaları yapar.Mazmunlu deyişler yerine sade bir dil,konuşma diline dayanan bir Türkçe yerleştirmiştir.Sanat için sanat ilkesini bırakır,halk için sanat ilkesine bağlanır.Divan Edebiyatı'ndaki parça güzelliği anlayışına karşı,toplu güzellik anlayışını savunmuştur.Toplumu bilgice kalkındırmak için en önemli yolun gazete olduğunu bilmiş ve ilk özel gazeteyi çıkarmıştır.(Tercüman-ı Ahval)Nesir alanında da kompozisyon alanında karşımıza çıkar. ESERLERİ:Tercüme-i Manzume(Çeviri şiirleri),Şair Evlenmesi(Bir perdelik komedi),Müntahabat-ı Eşar(Şiirleri),Durubu Emsali Osmaniye(Osmanlı Atasözleri) ve Divan-ı Şinasi gibi eserleri bulunmaktadır. Şiirin Ustaları ve Halk Ozanları sayfaları için kaynaklar: Turkedebiyat.net - Antoloji.com - Turkceciler.com - wikipedia.org - ansiklopedikbilgi.com Yorumlar
İçerik yoruma kapalıdır.
|
