Yapı Bakımından Dünya Dilleri
Dünya dilleri yapı bakımından üç grupta incelenir:
YALINLAYAN DİLLER (AYRIMLI DİLLER)
(Alm: isolierende sprachen; Fr:
langues isolantes; İng: isolating languages): Bu dillerde her kelime tek
heceden ibarettir. Kelimelerin çekimli şekilleri yoktur, yani daima kök
durumundadır. Cümle çekimsiz kelimelerin bir araya gelmesiyle oluşturulur.
Cümlenin anlamı genellikle kelimelerin sıralanışından anlaşılır. Konuşmada ise
birbirine çok benzeyen kelimeleri ayırt etmek üzere çok zengin bir vurgu
sistemi oluşturulmuştur. Çin ve Tibet dilleri bu gruba girer. Bu diller, aynı
zamanda, tek seslemli diller (tek heceli diller) (Alm: wurzelsprachen,
einsilbige sprachen; Fr: langues monosyllabique, langues atomiques; İng:
monosyllabic languages, radical languages) arasında yer almaktadır.
ÇEKİMLİ DİLLER (BÜKÜMLÜ DİLLER)
(Alm: flektierende sprachen; Fr: langues
flexionnelles; İng: inflexional languages): Bu dillerde, çekim sırasında ve
yeni kelimeler türetilirken kelime kökleri genellikle değişir ve tanınmayacak
hale gelir. Ekler kelimenin önüne, ortasına veya sonuna gelebilir. Bazı
dillerde ise kelime kökü ile yeni kelime veya kelime çekimi arasında daima açık
bir bağ, ilgiyi gösteren bir iz vardır. Kelime kökündeki asıl sesler yeni
kelimede veya kelime halinde hep aynı kalırlar. Sami dilleri, Hint-Avrupa
dilleri bu gruba girerler.
EKLEMELİ DİLLER (BİTİŞİMLİ DİLLER, BİTİŞKEN, BAĞLANTILI DİLLER)
(Alm:
aglutinierende sprachen; Fr: langues agglutinantes; İng: agglutinating
languages): Bu dillerde isim ve fiil çekimleri ile yeni kelimelerin teşkilinde
kök değişmez. Kökün önüne veya sonuna birtakım ekler getirilerek kelime yapımı
veya çekimi gerçekleştirilir. Ural-Altay dilleri bu gruba girer. Türkçemiz
sondan eklemeli bir dildir:
göz-le-m-ci gel-ecek-ler-miş
Yorumlar
İçerik yoruma kapalıdır.
|
