|
 |
 |
Yenilikci Düşünce ve Şairler / Guillaume Apollinaire
Yenilikci Düşünce ve Şairler
Şair, yeni coşkular keşfeden kimsedir; bu yeni coşkulara katlanmak güç de olsa. Her alanda şair olunabilir; yeter ki insan serüvenci olsun ve bulup çıkarmayı göze alsın. Sanatın malzemesi ve araçlarını meydana getiren şey için, düşlenemeyecek bir bolluğun özgürlüğü içinde olduğumuzu umut elebiliriz. Şairler bugün, bu ansiklopedik özgürlüğün çıraklık dönemini yaşıyorlar. Esin alanında özgürlükleri; bir tek sayfada en çeşitli malzemeleri ele alıp işleyen, en uzak ülkelerde at koşturan günlük bir gazetenin özgürlüğünden daha az geniş değildir. Telefonun, telsiz telgrafın ve uzay karşısında artık çekingenliği kalmayan havacılığın var olduğu bir çağda, şair hiç olmazsa aynı özgürlüğe niçin sahip ve zorunlu olmasın sorusunu kendi kendimize sormalıyız. Evren gibi, topluluk gibi, millet gibi karmaşık varlıkları, çabukluk ve kolaylıkla tek kelimeyle anlatmayı alışkanlık haline getirmiştir düşünceler. Oysa çabukluk ve kolaylığın şiirde çağdaş anlamda karşılıkları yoktur. Şairler bu boşluğu doldurmak zorundadırlar ve onların yapay şiirleri, ortaklaşa terimler gibi bir araya getirilmiş plastik bir değere sahip olan yeni kendilikler yaratır. İnsan, makina denen şu şaşırtıcı varlıklarla içli dışlı oldu. Sonsuz derecede küçük olanların alanını didik didik etti. Yeni alanlar da insanın imgeleminin etkinliğine açılıyor. Bu da sonsuz olarak büyüğün ve olacağı haber vermenin alanlarıdır. Yenilikçi düşüncenin karmaşık, durgun, yapay ve donmuş olduğunu sanmayınız. Doğanın düzenini bile izleyen şair, şişirilmiş boş laflardan bütünüyle kurtuldu. Artık içimizde Wagner Almanyası’nm o dev gibi coşumculuğunun bir yana bırakılmış eski giysisini kendilerinden uzağa atıverdiler; onun göz aldatan parlaklığına, aldanarak, Jean Jacques Rousseau kadar değer vermiştik. Sanat ancak, günün birinde evren aynı iklim altında yaşarsa, insanlar aynı biçimde yapılmış barınaklarda otururlarsa, aynı söyleyişi taşıyan aynı dili konuşurlarsa, ulusal olmaktan kurtulacaktır; bu da hiçbir zaman olmayacaktır. Etnik ve ulusal farklılıklar edebî anlatımın çeşitliliğini doğurur ve korunması gereken de işte bu çeşitliliktir. Çağdaş bir şair bir uçağın homurtularını kaleme aldığında, her şeyden önce, zihnini gerçeğe alıştıran şair arzusuna sahip olmak gerekir. Şairin hakikat tutkusu onu neredeyse bilimsel denebilecek notlar almaya iter; eğer şiir olarak ortaya koymak istiyorsa bunlar her zaman gerçeğin gerisinde kalacak, diyelim ki kulak aldatıcı olacaktır. Yenilikçi düşünce, insanı, bir gelecekten haber vericinin çabası içine girmeye zorluyor. İşte bunun içindir ki yenilikçi düşünceye göre tasarlanmış eserlerin çoğunda gelecekten haber vericiliğin izlerini bulabiliyorsunuz. Hayatın ve imgelemin tanrısal oyunları yepyeni bir şiirsel etkinliği bütünüyle serbest bırakıyor. Şiir ve yaratı, olsa olsa tek bir şeydir öyleyse; insanın yaratabildiği ölçüde, icat eden, yaratan kişidir diye şairi adlandırmak gerekiyor. Şair, yeni coşkular keşfeden kimsedir; bu yeni coşkulara katlanmak güç de olsa. Her alanda şair olunabilir; yeter ki insan serüvenci olsun ve bulup çıkarmayı göze alsın. Çağdaş şairler yaratıcı, keşfedici ve gelecekten haber vericidirler; sahip oldukları ortaklaşmanın en büyük yararı için konuştukları zaman söylediklerinin araştırılmasını isterler. Platon’a doğru dönerler ve ona yalvarırlar; Cumhuriyet’ten sürüp çıkarılsalar bile hiç olmasa onlara kulak verilir. Yenilikçi düşünce, her şeyden önce, formüllerin estetizminin ve bütün bir züppeliğin düşmanıdır. Böylesi bir okula karşı savaşmaktan yana değildir. Çünkü kendisi bir okul olmak istemez ama simgecilikten ve doğacılıktan bu yana bütün okulları kapsayan büyük akımlarından biridir edebiyatın. Çağının aydınlık kavrayacılığı için; evrenin içi ve dışı konu-sunda yeni görüşler getirmek için, ön ayak olucu düşüncenin yerleşmesi için savaşır... Yenilikçi düşünce, yaşadığımız çağın yenilikçi düşüncesidir aynı zamanda. Şaşırtıcılıklar konusunda verimli olan bir çağ. Şairler, gelecekten haber vericiliğe; şu bir türlü evcilleştirilemeyen ele avuca sığmaz kısrağa benzeyen şeye boyun eğdirmek niyetindeler.
Guillaume Apollinaire Çeviri: Eray Canberk
Yorumlar
İçerik yoruma kapalıdır.
|
